Onze laatste dagen.........

Hartelijk bedankt aan iedereen die met ons heeft meegeleefd, het is fijn om weer naar huis te kunnen gaan maar ik hoop dat we terug kunnen komen.

Kauma school

Vandaag zijn we naar Kauma school gegaan om te kijken wat ze hadden gekocht van het geld dat Mai, Tom en Lise hebben ingezameld. Hartelijk bedankt aan iedereen die een bijdragen heeft geleverd. Als er nu les wordt gegeven heeft ieder kind een boek dank zij jullie. Ik denk dat dit heel belangrijk voor Malawi is hun ontwinkeling begint in de school.

Ze hadden ook nog geld over om twee deuren te kopen zodat het niet meer tochten in de klas.

Kippen en kuikentjes 

Ik heb het grote geluk dat de kuikentjes uit het ei zijn gekomen net voor we naar huis gaan. Ze had 9 eieren en er zijn 9 kuikentjes uigekomen, ik ben zo trots als een pauw. Dit had mijn vader zeker niet verwacht, dat ik zo een goede kippeboer zou zijn. Eigenlijk heel jammer dat ik net nu naar huis ga.

Snipp,snapp, snute...

Gode vener
Dette blir det siste innlegget vårt på bloggen for denne gong. Vi reiser heimatt 29.juli, og gler oss sjølvsagt mykje  til det. Det er likevel vemodig å reisa herifrå. Vi har lært mykje og fått mange gode vener.
Maries har rukke å bli gudmor til 9 kjuklingar. Ho er stolt som ein h..

Vi var innom og tok farvel med skulen i Kauma. Det er den mange av dykk har sponsa med dykkar bidrag då Mai,Tom og Lise hadde innsamling på Tre Brør kafe. Skal seia dei pengane rakk til mykje. Skulebøker til alle elevane (før måtte mange dela på utslitne bøker), nye tallerknar og skåler til skulelunsjen. I tllegg samla de inn nok pengar til å skifta ut ei vindskeiv og øydelagt dør til klasserommet. Dei var utruleg takksame for gåvene.

Rektor James viser fram dei nyinnkjøpte bøkene og tallerknane.

I morgon er siste dagen min på KCH. I dag hadde eg min siste operasjon i denne omgang. Det var ein pasient med beinbrot i underarmen med stor feilstilling.  Fotballskade frå 6.juni!

Dersom det skulle vera nokre helsearbeidarar som les bloggen, så vil eg varmt tilrå eit opphald i Malawi. Det er stor mangel på alle slag fagfolk, og du blir garantert vel teken imot!

Zikomo kwambiri!

Kippen

Voor diegene die geinterreseerd zijn hoe het met mijn kippen gaat, wil ik vertellen dat de grijze kip op 9 eieren zit te broeden. Ik ben heel benieuwd of ik nog mee maak dat er kuikentjes komen. Ze broeden normaal 21 dagen en deze dag valt rond te tijd dat wij vertrekken.

Aftellen

Nu nadert de tijd voor de terug keer naar Noorwegen. Wij kijken er naar uit om naar huis te gaan, maar het is ook triest om hier vandaan te gaan. Mischien hebben we de mogenlijkheid om later terug te komen.
Zoals jullie op de vorige blogg hebben kunnen  lezen geven we steun aan een school in Kauma in Lilongwe.
Tor en ik hebben geld gegeven voor een nieuwe betonne vloer. Hier zien jullie ze aan het werk.
Mai. Tom en Lise hebben hun toespraak gehouden bij het cafe" tre brør ". Ze verzamelde rond 4000kr. oftewel   500 euro.  Hartelijk dank aan iedereeen die er was en die er niet was en hun hebben gesponzert.
Voor dit geld gaan ze boeken, lepels , borden en twee nieuwe deuren voor de klas kopen.

Nedteljing

Det nærmar seg tida for retur til Noreg. Vi gler oss til å koma heim, men det er vemodig å dra herifrå. Kanskje vi får høve til å koma attende seinare?
Som de las i førre blogginlegg, har vi støtta ein skule for born i Kauma her i Lilongwe. Skulen har mange foreldrelause elevar. Drifta av skulen vert betalt av ei gruppe i Kristiansand. Maries og eg har løyvd pengar til sers naudsynleg oppussing.Dei er nett ferdige med å støypa nytt golv i det største klasserommet. Det vart riktig flott.

Slik såg golvet ut før start!

Mai, Tom og Lise har halde føredrag på Tre Brør kafe og samla inn kring 4000 kr. som og skal gå til skulen i Kauma.Det er eit fantastisk resultat! Takk til alle som var der og støtta!
For dei pengane skal dei kjøpa bøker til klassane,tallerknar og skeier og setja inn ei ny dør til klasserommet.Her får ein mykje for pengane!

De kan jo lura på kva styresmaktene  gjer for å skaffa utdanning til born i Malawi, men det handlar om politikk og prioriteringar. Det kostar å halda ministrane med Mercedes'ar og.

Vemodig er det og å slutta på KCH. Prosjektet eg er ein del av utgår frå Senter for Internasjonalt Samarbeid i Helse Bergen. Det har vore støtta av den norske ambassaden til i år. Dei tykte ikkje det var noko å satsa på vidare, og vil ikkje løyva pengar ut over dette året. Det er  sers skuffande. Vi har starta spesialistutdanning for kirurgar, og i år har vi opna for to nye kandidatar som vi skal støtta. Dei får då utdanninga i Malawi, med bindingstid her. Det må vel vera betre enn å senda lækjarane til Sør-Afrika eller Europa for kanskje aldri å koma tilbake til Malawi.
Til all lukke har direktøren og styret i Helse Bergen vedteke å støtta prosjektet vidare Det synes eg er utruleg positivt! 

COLLECTIE VOOR MALAWI

Donderdag 15 juli om 19 uur nodigen Mai, Tom en Lise jullie uit voor een colletie in het càfè de drie broers in Voss.Het geld gaat naar Kauma Village youth and childrens center, een school in de hoofdstad Lilongwe in Malawi. Ze geven een kleine lezing en laten foto`s zien.

Het inkomen gaat naar de aankoop van schoolbenodigheden, kopjes en borden.

Jullie zijn allemaal van harte welkom.

Mai, Tom en Lise

INNSAMLINGS-AKSJON FOR MALAWI

Torsdag 15 juli kl. 19.00 inviterer Mai, Tom og Lise til innsamlings-aksjon på Tre Brør kaf\e. Inntektene går til Kauma Village Youth and Childrens Centre, ein skule i hovudstaden Lilongwe i Malawi. Dei byr på eit lite føredrag og bilet framsyning. Intntektene går til innkjøp av skulemateriale, koppar og tallerknar.

Velkomne alle saman

Helsing Mai,Tom og Lise

Tor`s avontuur in Malawi

Tor had gisteren een leuk avontuur. De meeste patienten met een heup of dijbeenbreuk worden behandeld door het inzetten  van een beenmerg nagel. De apperatuur die ze hier voor gebruiken krigen ze van een sponsor in de V.S (Sign.com). Dit alles krijgen ze gratis op voorwaarde dat de operatie verslagen en de x-ray foto`s van voor en na de operatie via de computer worden opgestuurd naar die sponsor.Een week geleden had hij een  12 jaar oud jongetje met deze Sign nagel geopereerd. Die door een auto ongeluk zijn dijbeen had gebroken.Eerst werd hij twee weken in het gips gelegd omdat ze geen tijd voor hem hadden op het operatieprogram. In Nederland en Noorwegen worden ze dezelfde dag nog geopereert.
Vier dagen na de operatie wilde Tor hem gaan bezoeken en foto`s maken van de x-ray foto`s. Bleek dat hij zo goed was dat hij samen met zijn moeder naar huis was gegaan , de x-r foto`s nemen ze hier meestal mee naar huis.. Ze hadden geen adres en geen telefoonnummer van de jongen, dat hebben ze hier niet. Wel de naam van de plaats waar hij woonden.
Zo gingen Tor en de klinische officer Chawinga  op zoek naar de vermiste patient.

Het bleek bijna onmogenlijk om hem te vinden. Er waren drie dorpen met dezelfde naam en die lagen ver uit elkaar. In het derde dorp na 5 uur rijden  konden ze hun vertellen dat de jongen samen med de moeder bij fam. in Lillongwe woonden. De moeder en de jongen waren zeer verrast om de dokters daar te zien. Hij liep mooi op zijn krukken rond.

Zowel Chawinga als Tor vonden dat ze een mooie dag hadden gehad met8 uur rond rijden door Malawi.   

En zo kreeg Tor zij kostbare x-ray foto`s ,die hij  naar Sign in Amerika doorstuurt om weer een gratis been merg nagel te krijgen om voor de volgende patient te gebruiken. Deze foto is van voor de operatie.

Eventyr frå Malawi

Kjære  vener.

Mange av pasientane med lår- eller leggbeinsbrot vert behandla med innsetjing av margnagle. Utstyret vi brukar til dette føremålet er gjeve frå ein organisasjon i USA( sjå SIGN.com)  Medgått utstyr vert erstatta kostnadsfritt av dei. Føresetnaden er at vi rapporterer alle operasjonane på ein sams database, supplert med røntgenbilete før og etter operasjonen. Vi har no operert 100 pasientar sidann oppstart i oktober 2008.
For ei veke sidan opererte eg ein 12 år gammal gut med SIGN utstyr. Han hadde falle stygt i landsbyen han kom ifrå og braut lårbeinet. Han vart behandla i plasterstrekk i to veker før vi fann plass på operasjonsprogrammet.Fire dagar etter operasjonen skulle eg helsa innom og avfotografera røntgenbileta for databasen. Det viste seg at han var reist frå sjukehuset same morgon.Postadresse og telefonnr. fanst ikkje, men vi visste namnet på landsbyen han kom frå.

På vegen kom vi forbi ein skule der born stod i kø for meslingevaksinasjon. Det er ein epidemi av meslingar i Malawi no.

 

Dermed drog Clinical Officer Chawinga og eg på leiting etter den forsvunne pasienten på laurdag. Det viste seg å vera bortimot umogeleg å finna han. Det var tre landsbyar med same namnet, og dei låg langt frå kvarandre. Då vi var i den siste, fekk vi napp. Dei kjende guten, men kunne fortelja at han stadig var i Lilongwe, der vi og sjukehuset held til!
Vi oppspora han til slutt hjå slektningar i ei hytte i utkanten av byen. Ha og mora vart sers overraska over å sjå oss. Guten spaserte fint omkring på krykker. Chawinga vaska og bytte på såret hans, og vi gjorde avtalar om oppfølgjing på poliklinikken.

Her er Silulani på krykkene.                                   Chawinga skifter på såret

 

Eg fekk hand om dei dyrebare røntgenbileta.

Snipp,snapp, snute, så var eventyret ute. Både Chawinga og eg var samde om at vi hadde hatt ein fin tur til dalstroka innanfor.

Tuinslangen

Er zijn veel dieren in onze tuin . De laatste aanwinst was een slang, die de nachtdiensten dood maakten. Ze dachten dat hij erg gevaarlijk was. Toen we in ons slangenboek keken bleek het een ongevaarlijke "common house snake " of te wel een gewone tuinslang te zijn. Die eigenlijk nyttig is omdat hij van muizen, ratten en kikkerst leeft. Maar nu is het te laat deze is dood. Ik hoop dat we meer van deze slangen in de tuin hebben, zodat die het andere ongedierte kunnen opeten.

Hageslangar

Gode vener!
Medan de nyt sommarvarmen, går det her mot den kaldaste årstida. Vi har måtta ta fram fleece gensarar og langbukse for å halda ut.Til all lukke sender Malawi TV alle kampane frå Sør-Afrika, når ikkje det er live sending av talane til President Professor (æresprofessor i Shanghai, der han vitja verdsutstillinga nyleg) Dr. Bingu wa Mutharika.Enno ikkje så mykje å varma seg på derifrå. (Sør-Afrika, altså)Lurer på om ein lyt halda med Serbia eller kanskje Nord-Korea? når England og andre stormakter sviktar.
Dyreriket er mangfaldig i  huset og hagen vår. Siste gjest var ein slange, som vaktene kverka med langkosten. Då vi såg etter i slangeboka, viste det seg å vera ein ufarleg "Common House Snake" eller Vanleg Hageslange. Det stod og at han levde av rotter og firfisler. Synd han måtte bøta med livet.

De må elles ikkje tru at vi berre latar oss og dreg på spennande turar. Innimellom er vi også på jobb. Desverre har vi ikkje fått auka kapasiteten på operasjonsavdelinga slik vi hadde vona. Gynekologi og fødepasientar har flytta over til eit heilt nytt og flott sjukehus på same området. Dei tok med seg ein del personale som ikkje er erstatta. Det har ført til at vi no berre får operert halvdelen av det vi gjorde før.Direktøren har fått beskjed, så vi ventar i spenning. Litt får vi likevel gjort. Biletet under syner gode medarbeidarar som monterer ekstern fiksasjon på ein trafikkskadd med ope leggbeinsbrot.

Black Missionaries

Tor en ik zijn afgelopen zaterdag naar een consert geweest van de Black Missionaries. Dit is een groep vaan Malawi
die hier bekent is. Er waren niet zoveel mensen ca een twee honderd en daarvan waren er vier witte.
De meeste mensen danste alleen, maar  hier is het ook de gewoonte dat de mannen met elkaar dansen. Het was leuk om te zien dat de mannen op Tor afkwamen om met hem te dansen en darna naar mij toe kwamen.
Jullie kunnen een beetje nar hun muziek luisteren als jullie op de link ingaan.

http://www.youtube.com/watch?v=xWbDLFJ0T6U

Mulanje

Afgelopen weekend hebben we drie dagen gewandeld in de Mulanje. De eerste dag 11 uur gewandeld waarvan
3 uur in het donker met een hoofdlamp op. Gelukkig was het half volle maan zodat we een beetje zagen waar we liepen.De dag erna heb ik een rustdag gehad terwijl Tor naar de top liep 3000mtr hoog.
Dit gebied lig in het zuid-oosten van Malawie in een mooi gebied met thee plantagen.

Op de terugweg zagen we ook jongens gekookte muizen verkopen . Wij betaalde ze alleen om er een foto van te maken.

We konden het niet over ons hart verkrijgen om te proeven.

Turist i Malawi

Hei

Malawi har mykje å by på for den reisekåte. Her finst fleire naturparkar med gode høve til å sjå ville dyr. Lake Malawi er den tredje største innsjøen i Afrika med ypparlege tilhøve for late dagar på stranda. Det høgaste fjellet i det sørlege Afrika finst også i Malawi. Sist helg drog Maries og eg med vener til dette fjellområdet-Mulanje. Det var eventyrleg flott. Fjellplatået ligg på ca. 2000m, og høgaste nuten er Sapitwa på 3002m. Det er eit system av enkle hytter, slik at ein kan gå i fleire dagar og overnatta på desse. Dei er enle og ein må ha med all proviant sjølv. Alle nyttar derfor berarar, som kostar 50 kr. dagen. Det er verdt kvar krone(Kwacha) Vi gjekk dagsetappar på opptil 11 timar! Vandra tildels i måneskin.

På Mulanjeplatået finst ein unik tresort som nesten er utrydda- Mulanje Cedar. Dei prøver no å ta vare på dei få trea som er att, men ulovleg hogst gjer dette vanskeleg.

På heimvegen stoppa vi langs vegen der ein kunne få kjøpt mus på staur. Dette var visstnok ein delikatesse. Dei grov mysene opp frå jorda. Eit kort oppkok , så kunne du eta dei med hud og hår. Vi var nok litt for feige til å smaka på dei...

Håpar de får nyta ein fin sommar på heimebøen. Lat katten ta seg av mysene!

Quilten

Ik was in Noorwegen met een nieuwe hobby begonnen namelijk quilten. Nu heb ik het geluk dat er hier in Lillongwe ook een groep is die quilten. Deze dames komen een keer per week bijelkaar. Het zijn mensen van verschillende nationaliteiten, Brazilie,Amerika, Duitsland, Noorwegen en Nederland (Ik). Doordat ik geen naaimaschine heb naai ik alles met de hand.
Eigenlijk komt dit wel goed uit, want geregeld valt de stroom uit en dan kan ik doornaaien met een zaklamp op mijn hoofd.

Kamuzu-dag

Hei
I dag er det offisiell helgedag i Malawi. Dei minnest fødselsdagen til den første presidenten i landet; Hastings Kamuzu Banda.  Mange lengtar tibake til den tida då han var president, for då var det orden og disiplin. Utlendingar vart stoppa på grensa om dei hadde langt hår eller rufsete bunad. Politiske motstandarar vart fengsla i hopetal og mange måtte flykta landet. Ha har likevel ei høg stjerne blant "folk flest" fordi det var "fred og stabilitet".Han var president frå 1961 til 1994.

Som ein ser frå eit av dei mange avislysingane, er det mange som vil hylla landsfaderen i dag, deriblant dagens president Bingu som er limt inn i biletet av den avdøde presidenten.


Maries og eg nytta fridagen til ein fjelltur. Vi drog til Nkhoma, sør for Lilongwe. Gjekk ein flott tur til Nkhoma Mountain. Derifrå er det storslått utsyn mot Lake Malawi og Mocambique.Toppen ligg på 1784 moh.Undervegs vart vi forbigått av tre  spreke ungdomar. Som de ser var den eine verkeleg kledd i finstasen i høve Kamuzudagen

Ha ei retteleg fin 17-mai feiring. Bruk bunaden i låglandet!

Scharrelkippen

Omdat we hier in Lilongwe een kippenhok hebben en wij vroeger thuis kippen hadden, werd ik een beetje nostalgies en wilde ook kippen hebben .Justin kocht twee kippen en een haan en Maxwel het kipvoer

Het zaagsel kocht ik bij iemand die lijkkisten maakt in Coffin streed. En grote lijkkist kost 175euro en een kleine 50 euro. Boven op de kist hebben ze een krans van papier liggen. Echte bloemen zijn te duur. Ik denk trouwens dat niet alle mensen een lijkkist kunnen kopen.

Ben benieuwd hoe mijn kippen het doen en of er na verloop van tijd kuikentjes komen.

Frittgåande høns

Gode vener!
Som de vel har forstått, har vi ein heller stor hage. Gartnaren Maxwell steller godt om han. Maries vil gjerne bidra til den lokale matvareforsyninga, og fekk den gode ide å starta med høns. Housekeeper Justin skaffa to fine høner og ein sprelsk hane, så no er vi i gong. Vakna kl. 6 i dag til hanegal. Hanen ser kåt ut, så vi ventar spent på komande avkom.

Maries var  og henta spon hjå ein likkistefabrikant i Coffin Street her i Lilongwe i går. Slik skal hønene få ligga på finaste (lik)strå. Kistesnikkaren viste fram varene sine. Ei De luxe likkiste kosta 35000 Kwacha og folkevarianten 10000 Kwacha (100 MK = 4 NKR)

Dei som ynskjer egg eller kjuklingar, kan senda bestilling på mail til oss. Good price for you, men flyfrakt kjem i tillegg. Likkister kan vi diverre ikkje levera.

Tor en Malaria

Gisteren voelde Tor zich niet lekker, misselijk en hoofdpijn.
Aangezien ik veel ervaring heb gekregen in Baylor met malaria gaf ik hem de goede raad
om zich te laten testen. Het is namelijk zo dat als je er vroeg bij bent en je begint meteen met medicijnen
krijg je het niet zo erg.
En ja, hoor hij was positief, dit betekent dat hij malaria heeft.
Eigenlijk een beetje zielig voor hem , want hij heeft iedere dag zijn tabletten om te voorkomen dat je malaria krijgt gebruikt en zich heel veel ingesmeerd met mugolie.
Hier beneden zien jullie de medicijnen die hij nu gebruikt.
De medicijnen werken heel vlug, hij begint zich al wat beter te voelen.

Malaria

Før vi drog i utferd til Malawi, utstyrte vi oss med rikelege mengder myggmiddel og medisinar. Vi har samvitsfullt ete ein tabl. kvar dag og sove under myggnetting.  I går kjende eg meg ugod etter lunsj. Frostig, kvalm og hovudverk. I dag tidleg føreslo Maries at eg fekk testa for malaria. Karl Petter på lab'en laga blodutstryk.  Der fann ein  parasitten Plasmodium falciparum, som er den mest vanlege malariavarianten her.

No har eg starta på hestekur og reknar med å koma meg i løpet av helga.



Då er det kanskje like greitt at det ikkje er reine operasjonsfrakkar eller dekning. Hittil berre ein operasjon, og kanskje eg rekk ein til om tøyet vert klart.                                                                                   

 Pasienten hadde open fraktur i leggen etter fall frå sykkel. EX-FI-RE kjem til god nytte.           

De får ha god helg Pass på når myggen vaknar!

Nichisi

Omdat 1 mei op een zaterdag viel, kregen alle arbeiders in Malawi een extra vrije dag op maandag 3 mei.

voor ons was dat heel fijn. Zijn we een lang weekend naar Nichisi Forest Lodge geweest. We woonde in een prachtige berghut ca 1500mtr. boven zee. We hebben een mooie wandeling gemaakt door het dorpje wat er in de buurt lag .Met een vrouw die wist welke wortels en bladeren van de bomen je kon gebruiken tegen ziektens . Zij hielp ook bij bevallingen. Hier zien jullie de verloskamer.

De kinderen in het dorp vinden het geweldig als er mensen door hun dorp lopen. Ze lopen je achterna en vinden het geweldig als je foto`s van hun maakt.

Avkopling i regnskogen

Gode vener!
Som de veit har vi kome over i mai månad. Sidan 1.mai var på ein laurdag, fekk arbeidsfolk i Malawi ein ekstra fridag som vert lagt til fyrste måndagen etter. Det passa oss fint. Vi var 4 norske + Maries som drog på utvida helgetur til Ntchisi. Det er eit regnskogområde som ligg på ca.1500m.o.h. Litt høgdetrening er alltid bra. Der budde vi på ei flott "fjellstova". Nydeleg mat laga av det dansk-engelske vertskapet, fantastisk turområde og spennande utflukt med klok kone som brukte urter til å lækja det meste. Ho viste oss m.a. kjærleiksrøter og blad som kunne få beinbrot til å tilhela på ei veke. De kan gle dykk til vi kjem heim!

Denne greina kan du knyta rundt staden der du har beinbrot. Ikkje noko gips eller skruar er naudsynleg. Alt grodd etter ei veke!



No er vi tilbake i kvardagen att. I dag kan eg skriva på bloggen i beste arbeidstida. Mangel på vatn til operasjonsavdelinga, gjer meg arbeidslaus. Dei lovar betring til i morgon.Det hopar seg opp med pasientar som ventar på kirurgi. Kanskje vi må senda dei til Ntchisi i staden?

Wegwijzer

Dit is een wegwijzer die  in onze tuin staat, voor het geval we de weg kwijtraken:)

Ontwikkelingsland

Malawi is een van de armste landen in de wereld, 3/4 deel van het staatsbudget wordt gefinancierd door VN. en andere donaties. Ongeveer 60% van de arbeiders verdient minder dan 25 euro in de maand.
Een onderwijzer verddient ca. 25 euro en een verpleegkundige 124 euro.

In het ziekenhuis waar Tor werkt worden veel mensen behandelt die in aanraking zijn gekomen met het Panga-mes. Alle mensen hebben dit mes in huis, het is een tuingereedschap, maar als de mensen kwaad op elkaar worden slaan ze elkaar er  mee en dan krijg je ernstige verwondingen.

 

Gisteren moest hij een visser opereren die door een krokodil was aan gevallen. Die had zo hard aan zijn been getrokken dat hij de de voet moest amputeren en het bovenbeen gebroken was.